Bệnh lý vàng da ở trẻ em sơ sinh

Vàng da là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh do hiện tượng hồng cầu bị vỡ hoặc chức năng chuyển hóa bilirubin của gan chưa hoàn thiện.

Trẻ sơ sinh có thể gặp tình trạng vàng da bệnh lý hoặc vàng da sinh lý.

Vàng da sinh lý có thể biến mất sau một khoảng thời gian ngắn mà không gặp nguy hiểm,trong khi đó vàng da bệnh lý có thể là nguyên nhân gây biến chứng làm trẻ chậm phát triển hoặc nguy hiểm hơn có thể làm trẻ tử vong.

Hình ảnh vàng da ở trẻ sơ sinh

vàng da ở trẻ sơ sinh

1 Phân biệt vàng da sinh lý & vàng da bệnh lý

Dấu hiệu nhận biết trẻ bị vàng da

1.1 Vàng da sinh lý

Vàng da sinh lý ở trẻ bình thường xuất hiện sau 24h khi được sinh ra.

Và sẽ biến mất sau 1 tuần với trẻ đủ tháng, còn với trẻ sinh non tháng thì sẽ biến mất sau 2 tuần.

Mức độ vàng da nhẹ đơn giản có các triệu chứng sau : chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và bụng phía bên trên rốn.

Ngoài ra không có các triệu chứng bất thường khác. Nếu gặp phải các triệu chứng như thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ…cần đưa con em mình đi khám ngay.

Dấu hiệu của vàng da đối với trẻ đó là Nồng độ Bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14mg% ở trẻ thiếu tháng…

Tốc độ tăng Bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ. Bên cạnh đó, nước tiểu của trẻ sơ sinh có màu tối hoặc màu vàng ( nước tiểu của trẻ sơ sinh thường không màu) và phân nhạt màu.

Nguyên nhân chính khiến trẻ sơ sinh bị vàng da sinh lý đó là do sự tích tụ của Bilirubin, đó là một chất có màu vàng được sinh ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ giải phóng ra.

Hiện tượng vàng da này diễn ra phổ biến ở trẻ sơ sinh. Lý do là bởi các bé khi sinh ra có lượng tế bào hồng cầu cao, các tế bào này thường xuyên bị phá vỡ và được thay mới. Và bên cạnh đó thì chức năng gan của bé lại chưa đủ trưởng thành để lọc bỏ hết Bilirubin khỏi máu chính là nguyên nhân gây nên vàng da.

Khi trẻ được khoảng 2 tuần tuổi, khi đó gan đã phát triển đầy đủ và bệnh vàng da sẽ tự khỏi, không gây nguy hiểm cho trẻ.

1.2 Vàng da bệnh lý

Có những trường hợp, vàng da lại là biểu hiện ban đầu của một căn bệnh tiềm tàng nào đó. Và trường hợp này thì bệnh vàng da là bệnh lý ban đầu,xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh.

Biểu hiện bệnh lý của vàng da sơ sinh là vàng da đậm thường xuất hiện sớm.

Và không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần với trẻ thiếu tháng.

Đồng thời với vàng da, có sự xuất hiện của các triệu chứng khác như: trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật…Khi làm xét nghiệm Bilirubin trong máu sẽ tăng cao hơn bình thường.

Phụ huynh cần theo sát con mình.Tránh xảy ra tình trạng biến chứng nhiễm độc thần kinh do Bilirubin gián tiếp vào não dẫn đến hậu quả trẻ tử vong hoặc bại não suốt đời.

Có một số nguyên nhân dẫn đến bệnh vàng da sơ sinh bệnh lý như:

  • Bất đồng về nhóm máu mẹ con (ABO,Rh),
  • Bệnh lý tan máu (do thiếu men G6PB,hồng cầu hình liềm,nhiễm trùng)
  • Xuất huyết dưới da, chậm đi phân su, nhiễm virus bào thai, bệnh lý gan mật bẩm sinh (teo đường mật,giãn đường mật).

Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có nhiều nguyên nhân nhưng đó cũng là biểu hiện của bệnh lý. Vì vậy các bậc phụ huynh cần phải hết sức cẩn trọng để có những cách điều trị kịp thời.

2 Những dấu hiệu của bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

Nếu phát hiện trẻ xuất hiện những dấu hiệu sau thì phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để khám và điều trị vàng da kịp thời.

  • Vàng da xuất hiện sớm trước 48 giờ sau sinh.
  • Vàng toàn thân, vàng cả lòng bàn tay và lòng bàn chân.
  • Vàng da kéo dài trên 1 tuần đối với trẻ đủ tháng, trên 2 tuần với trẻ thiếu tháng.
  • Trẻ bị vàng da kèm các dấu hiệu bất thường khác như bú ít, co giật, sốt, phân bạc màu…

Dấu hiệu của bệnh vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường khi có đủ ánh sáng.

Vậy nên, hàng ngày các bậc phụ huynh cần quan sát, chú ý đến màu da toàn thân của trẻ ở nơi có ánh sáng.

Với trường hợp khó nhận biết (do da trẻ hồng hoặc đen),thì phụ huynh nên ấn nhẹ ngón tay cái lên da của bé trong vài giây,s au đó buông ra. Nếu trẻ bị bệnh vàng da thì nơi ấn ngón tay sẽ có màu vàng nổi lên rất rõ rệt,có thể quan sát được bằng mắt thường.

3 Phương pháp để điều trị bệnh lý vàng da ở trẻ sơ sinh

Có 2 phương pháp chính để điều trị bệnh lý vàng da ở trẻ sơ sinh:

  • Chiếu đèn: Là phương pháp điều trị đơn giản nhất và an toàn với trẻ, mang lại hiệu quả.
  • Cách điều trị của phương pháp chiếu đèn này là bác sỹ sẽ sử dụng năng lượng ánh sáng xuyên qua da giúp chuyển hóa Bilirubin tự do trong máu thành chất khác không độc, đào thải ra ngoài phân, nước tiểu.
  • Khi chiếu đèn, trẻ sẽ được cởi bỏ quần áo ở trần, che kín mắt và bộ phận sinh dục, xoay trở để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh sáng.
  • Thay máu: Đây là biện pháp chữa bệnh khi trẻ bị vàng da ở mức độ nặng.Khi điều trị bằng phương pháp chiếu đèn thất bại và khi trẻ có triệu chứng thần kinh đi kèm thì bác sỹ sẽ dùng biện pháp thay máu để chữa trị.

Phương pháp Quang trị liệu

Lưu ý: Phơi nắng vào sáng sớm cho con cũng không đạt hiệu quả.Và cũng không nên để trẻ tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong thời gian dài vì như vậy cũng không đạt được hiệu quả.

Để điều trị vàng da sơ sinh bệnh lý do tăng Bilirubin trực tiếp thường tùy thuộc vào nguyên nhân bệnh lý mà có các phương pháp điều trị khác nhau.Phẫu thuật nếu trẻ bị bệnh lý teo đường mật hoặc giãn đường mật bẩm sinh.

4 Phòng ngừa vàng da cho trẻ sơ sinh

  • Các mẹ nên chú ý chăm sóc sức khỏe tốt khi đang mang thai,cần đi khám thai đầy đủ theo lịch hẹn của bác sỹ.
  • Các bác sỹ cũng khuyên rằng nên cho trẻ bú sữa non ngay sau sinh và giữ ấm để trẻ không bị hạ thân nhiệt,hạ đường huyết và đi phân su sớm ngay sau sinh.
  • Khi trẻ mới sinh,cần chú ý sao cho phòng trẻ phải có đầy đủ ánh sáng để dễ dàng theo dõi màu sắc da của trẻ

Tin tức liên quan